حسامیزی بخش 2

مقالهٔ «حسّ‌آمیزی»
بخش دوم
منبع کمک آموزشی برای فارسی 1 درس یکم
نویسنده: پرستو کریمی
6-1 همراهی حواس
در نمونه هایی که تا‌کنون یاد شد، شاعران در هر بیت تنها یکی از حواس را به کار گرفته اند؛ امّا در طبیعت همه حواس در کنار هم تجربه شاعر را فراهم می‌آورند. به همین سبب شاعران از دیرباز در بعضی از ابیاتشان ممکن است، بیش از یک حس را به کار گرفته باشند. مانند این بیت فرّخی:
باد گویی مشک سوده دارد اندر آستین
باغ گویی لعبتان ساده دارد در کنار
          (فرّخی سیستانی،1363: 175)
اما در این گونه ابیات نیز تصاویر مربوط به دو حس از یکدیگر مجزّا هستند. با این حال هر چه حواس بیشتری در وصف طبیعت به کار رود، شاعر طبیعت را در شعرش زنده‌تر بازتاب داده است. شاید به همین دلیل باشد که منوچهری می‌گوید:
درسایه گل باید خوردن می چون گل
تا  ابر کند  می رابا باران ممزوج
تا  بلبل قوّالت  بر خواند اشعار
تا باد به می درفکند مشک به خروار
         (منوچهری دامغانی،1338: 36)
در اینجا شاعر هر یک از پنج حس را جداگانه برای ادراک یک تجربه فرا می‌خواند. امّا هر حس در جای اصلی خود نشسته و وظیفة خاص خود را دارد.
2- حسامیزی
گاه شاعران به جای اینکه حواس را در کنار یکدگر قرار دهند، آنها را با هم آمیخته‌اند و کار حسی را به حس دیگر واگذار کرده اند. برای مثال،آنجا که سعدی می‌گوید:
من دگر شعر نخواهم که نویسم که مگس
زحمتم می دهم از بس که سخن شیرین است
                            (سعدی،1385: 165)
شیرینی که مربوط به حس چشایی است، برای وصف شعر که از شنیدنی‌هاست، به کار رفته است.
http://t.me/joinchat/AAAAAEs-flYlsvlvo3TE-w

+ نوشته شده در سه شنبه پانزدهم آبان ۱۳۹۷ ساعت 23:3 توسط امین  |